Panik Bozukluğu
Dr. Sezer Sönmez
Psikiyatri Uzmanı
Tanımı
Panik bozukluğunda görülen panik ataklar için aşağıdaki belirtilerden en az
dördünün (ya da daha fazlasının), ani olarak başladığı ve 10 dakika içinde en
yüksek düzeyine ulaştığı, yoğun bir korku ya da rahatsızlık döneminin olması
gerekmektedir.
1. Çarpıntı, kalp atımlarının hissedilmesi, kalp atım hızında artma olması,
2. Terleme,
3. Titreme ya da sarsılma,
4. Nefes darlığı ya da boğulma hissi,
5. Soluk kesilmesi,
6. Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkııntı hissi,
7. Bulantı ya da karın ağrısı,
8. Baş dönmesi, dengesizlik, sersemlik hissi ya da bayılacakmış gibi olma,
9. Çevre değişiyor veya kendi değişiyor gibi hissetme
10. Kontrolünü kaybedeceği yada çıldıracağı korkusu,
11. Ölüm korkusu,
12.Uyuşma ya da karıncalanmalar,
13. Üşüme ya da ateş basmaları.
Görülme Sıklığı ve Tetikçileri
Panik bozukluğu, toplumda sık görülen bir psikiyatrik bozukluktur ve yaşam boyu
yaygınlık oranı %1.5-3 olarak bilinmektedir. Ortalama başlangıç yaşı 26.6
olup,kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre 2-3 kat daha fazladır.
Panik bozukluğunun gelişiminin öncesinde stresli yaşam olayları
görülebilmektedir. Bu konuda yapılan bir araştırmada, olguların yaklaşık
2/3’ünde, hastalığın başlamasından önceki 6 ay içinde stresli yaşam olaylarının
mevcut olduğu belirlenmiştir. Bu olaylar görülmesıklığı dikkate alınarak şu
şekilde sıralanmıştır: Sevilen bir kişiden ayrılma ya da ayrılma tehditi yaşama,
iş değiştirme,gebelik, göç, evlilik, okuldan mezun olma, yakın bir kişinin
ölümü, fiziksel hastalık.
Eşlik Eden Hastalıklar
Panik bozukluğu hastalarının %50-65’ine agorafobi eşlik etmektedir.Agorafobi,
panik atak veya benzeri belirtilerin ortaya çıkması durumunda, kaçınmanın zor
olacağı,yardımın ulaşabilir olmayacağı bir yer veya durumda bulunmakla ilgili
duyulan anksiyetedir ve korkulan yer ya da durumlardan belirgin kaçınma
davranışı sergilenmesine yol açar.
Panik bozukluğuna, diğer psikiyatrik bozuklukların (agorafobi, depresyon, diğer
anksiyete bozuklukları, alkol bağımlılığı) eşlik etmesi yaşam kalitesini
bozmakta ve sosyal yaşamı olumsuz olarak etkilemektedir.Özellikle beklenti
anksiyetesi ve kaçınma davranışları sebebiyle, hastaların işlevselliklerinde
belirgin derecede bozulma görülebilmektedir.
Neden Olduğu Davranış Değişiklikleri
Panik bozukluğu hastaları yaşadıkları durumu acıklayamadıkları, nedensel
zincirde yerini belirleyemedikleri icin yoğun anksiyetelerini bastırmak amacı
ile başta davranış değişikleri olmak uzere turlu yollara başvurmaktadırlar.
Panik ataklarının olası tehlikeli sonucları ve yeni atakların olabileceğine dair
yoğun bir endişe ve kaygı hali uyumu bozucu ceşitli davranışlara yol
acabilmektedir. Ataklara neden olabileceğini duşundukleri etkinliklerden,
yiyecek ve iceceklerden vazgecebilirler. Ataklara karşı onlem aldıklarını
duşunerek evden cıkarken alkol, madde, ilac kullanabilirler.Panik bozukluğu
hastaları ceşitli ilac ve maddelere karşı duyarlı olduklarından bu hastaların
coğu yan etki yaşayabileceklerini duşunerek ilac prospektuslerini dikkatli bir
bicimde okumakta; potansiyel tehlikelerine karşı ilac almayı reddetmekte ve ilac
almaktan kacınmaktadır.
Panik bozukluğu kişilik değişikliklerine neden olabilmekte hastalar hastalık
oncesi cok dışa donuk, bağımsız ve aktif olmalarına karşın panik bozukluğundan
sonra bağımlı, pasif,sorumluluk almayan, diğer insanlardan yoğun istekleri ve
beklentileri olan, sosyal faaliyet vearkadaşlarından kacınan duruma
gelebilmektedir. Bu değişiklikler uygulanan tedavilerle onemli ölçüde
düzelebilmektedir
Kaynak: Kaplan and Sadock's Comprehensive Textbook of Psychiatry sekizinci baskı
